Ingang van het fort van Embourg 2007-09-23
Het herbewapende fort van Embourg, dat gebouwd werd in 1889, maakte in 1940 deel uit van de Versterkte Positie Luik 2, die de rechteroever van de Maas moest verdedigen. Dit fort was een van de in totaal eenentwintig forten die generaal Henri Alexis Brialmont in een grote cirkel rond de steden Luik en Namen had aangelegd. In 1891 waren ze allemaal officieel in gebruik genomen. De grote verbetering die Brialmont hierbij had aangebracht was dat hij de artillerie in stalen koepels in betonnen gebouwen liet plaatsen, op dat moment een revolutionair concept.
Herdenkingsplaat aan het fort van Embourg 2007-09-23
Embourg ligt op een heuvel die de valleien van de Vesder en de Ourthe domineert en moest de weg Spa‑Luik en de spoorweg Aken‑Luik bewaken. In overeenstemming met de topografie van de omgeving heeft het fort een trapeziumvorm, omgeven door een droge gracht die werd verdedigd door drie kazematten aan de buitenkant van de keelgracht. In 1914 bestond de bewapening uit een koepel voor een 210 mm‑Houwitser, een koepel voor twee 150 mm‑kanonnen, twee koepels voor een 120 mm‑kanon en vier koepels voor een 57mm‑kanon. Dit fort was een van de kleinste rond Luik en had een garnizoen van slechts honderd vijftig manschappen.
Ingang gezien van binnenzijde van het fort van Embourg 2007-09-23
Op 12 en 13 augustus 1914 werd het hevig gebombardeerd door de Duitsers. Het centrale gedeelte was zwaar beschadigd, en vrijwel alle bewapening van de koepels was vernietigd. Uiteindelijk dwong het dreigende verstikkingsgevaar het Garnizoen op de avond van 13 augustus tot overgave.
In de jaren twintig dacht de legerleiding aan de herbewapening en modernisering van de oude Brialmont forten.
In 1929 begonnen de werkzaamheden, en na 1935 waren de acht forten herbewapend en weer permanent in gebruik. Embourg was licht bewapend met maar vier koepels voor 75 mm‑geschut. Het luchtdoelgeschut bestond uit Maxim-mitrailleurs op affuit, opgesteld in de openlucht.
Gallerij in het fort van Embourg 2007-09-23
Het fort was bereikbaar langs een omhooglopende weg, wat uniek was voor de Luikse forten. Deze toegang werd verdedigd met een wegrolbare brug over een gracht en een hek. Aan de buitenmuur lagen in het fort een paar kazerneruimtes en een mortuarium. De droge keelgracht achter de ingang werd bewaakt met machinegeweren. Het centrale gedeelte herbergde twee desinfectieruimtes, een sas, een drinkwaterput, de latrines, een ziekenzaal, de keuken voor in oorlogstijd, enkele munitiemagazijnen en het bureau van de commandant. Ook vertrokken van hieruit gangen die naar de geschutkoepels boven op dit centrale deel leidden.
Als onderdeel van de herbewapening werden alle forten voorzien van een gangenstelsel en ruimtes vele meters onder het centrale deel. Een lange en erg steile trap vormde de toegang tot deze galerijen. Langs de hoofdgang lagen twee vertrekken die bestemd waren voor de tweede commandant van het fort en munitiemagazijnen. Ondergronds bevonden zich ook schuilkelders voor liet garnizoen tijdens bombardenenten. Een gang die belangrijk was voor de luchtverversing leidde naar een gevechtsblok buiten het fort: observatiepost Eperon, verdedigd door twee mitrailleurs in een kazemat. Anders dan de andere forten had Embour‑ geen luchttoren maar een bunker voor de luchtverversing, die op de flank van de heuvel stond waarop het fort gebouwd is. Ook hier waren mitrailleurs als verdediging. Verder beschikte het fort over verschillende onafhankelijke waarnemingsposten in de omgeving.
Veldbed in het fort van Embourg 2007-09-23
In mei 1940 leverde het fort van Embourg hevig strijd. Op 14 mei was het fort volledig omsingeld en vanaf 15 mei moest het naast artilleriegeschut ook aanvallen van duikbommenwerpers doorstaan. Het regende bommen, en dit kleine, oude fort trilde op zijn grondvesten. Om zijn manschappen te sparen, besloot de commandant zich over te geven.
Momenteel zijn drie van de vier zijden van de keelgracht volgestort, de vierde vormt de toegang tot het centrale deel van het fort. Het fort heeft ook een museum, met onder andere een verzameling uniformen. (Er werd ons gevraagd om geen foto's te maken in het museum, en uiteraard hebben wij deze vraag gerespecteerd).
Plaats waar zich de diesels bevonden 2007-09-23
Praktische informatie
Fort van Embourg: Rue du Fort, 4053 Embourg.
Bezoek met een gids is mogelijk elke vierde zondag van de maand, van 14 tot 17 uur. Een Nederlandstalige rondleiding is voorzien. Warme kleding en aangepast schoeisel zijn noodzakelijk, een zaklamp is aan te raden.
Klik hier voor meer foto's van het fort van Embourg
© http://www.gvandeurzen.be
